TopTen Switzerland, nasz partner w projekcie Topten-HACKS, analizując dane odnośnie wentylatorów, zauważył, że chińscy producenci wentylatorów sprzedają energożerne produkty do Europy.

Biorąc pod uwagę, że produkty te nie są nawet dozwolone w Chinach, UE powinna również zakazać ich sprzedaży na rynku, ustalając minimalne limity efektywności energetycznej – pisze Hélène Rochat.

Wentylatory są często dobrą alternatywą dla klimatyzatorów. Przy ułamku mocy zapewniają one kojący efekt. Podczas gdy moc wejściowa przenośnego klimatyzatora wynosi około 1000 W, wentylator może zapewnić zadowalający efekt przy mocy zaledwie 50 W.

Ze względu na fakt, że lata stają się coraz gorętsze, rynek wentylatorów stale rośnie. Według najnowszych danych UN Comtrade, w 2020 roku UE oraz Wielka Brytania importowały 52 miliony wentylatorów – to dwa razy więcej niż dekadę temu.

Bez danych konsumenci są pozostawieni w niewiedzy

Biorąc pod uwagę popularność wentylatorów, Topten Switzerland (organizacja partnerska Coolproducts) w ramach realizowanego projektu HACKS, postanowiła stworzyć listę najbardziej energooszczędnych wentylatorów, chcąc wskazać konsumentom najbardziej efektywne rozwiązania w zakresie chłodzenia ich domów. Jest to zadanie, które Topten wykonuje dla różnych produktów – ale to, co znaleziono przyglądając się wentylatorom było szokujące.

Po pierwsze, znalezienie informacji na temat charakterystyki energetycznej produktów było znacznie trudniejsze niż się spodziewano. Większość producentów wentylatorów nie ujawnia informacji o charakterystyce energetycznej swoich produktów, mimo że unijne przepisy ekoprojektu dla wentylatorów wymagają od nich podawania takich danych.

Okazało się, że 89 proc. analizowanych produktów nie oferowało danych na temat ich zużycia energii. Spośród 158 ocenianych wentylatorów, tylko 8 spełniało wymagania UE dotyczące danych o produkcie. Ostatecznie, po bezpośrednim kontakcie z producentami i importerami, Topten Switzerland udało się zebrać dane dla 75 modeli. W wielu przypadkach producenci nie byli nawet świadomi istnienia wymogów informacyjnych.

Brak danych pokazuje, że same wymogi UE dotyczące informacji o produkcie są po prostu niewystarczające, aby zapewnić podawanie przez firmy prawidłowych i spójnych danych dotyczących charakterystyki energetycznej swoich urządzeń – a bez tych informacji konsumenci są po prostu pozostawieni w niewiedzy.

Zbyt zanieczyszczające dla Chin, wystarczająco dobre dla innych krajów

Nawet jeśli UE określi wymogi informacyjne dla wentylatorów, producenci nie mają obowiązku spełnienia jakiegokolwiek progu efektywności energetycznej, jak ma to miejsce w przypadku wielu innych produktów (w tym klimatyzatorów) objętych przepisami ekoprojektu w Europie.

Co ciekawe, Chiny określają minimalne wymagania eksploatacyjne (zwane również MEPS) dla wentylatorów sprzedawanych na ich rynku. Ponieważ większość wentylatorów importowanych do UE jest produkowana w Chinach (95 proc. urządzeń według danych UN Comtrade), Topten Switzerland postanowił sprawdzić, czy wentylatory na rynku europejskim będą przynajmniej zgodne z chińskimi normami MEPS.

Wyniki okazały się zaskakujące. Spośród 75 modeli z kompletnymi danymi produktu, 32 urządzenia (42 proc.) nie spełniały chińskich norm MEPS! Oznacza to, że chińscy producenci wytwarzają produkty, które nie mogą być sprzedawane w ich kraju, z zamiarem eksportowania ich do krajów lub regionów, które nie mają w ogóle lub mają niższe wymagania w zakresie efektywności energetycznej.

Sytuacja może być jeszcze gorsza, ponieważ jest to tylko część obrazu. Spodziewamy się, że niektórzy z tych, którzy osiągają najgorsze wyniki, ukrywają się wśród tych, którzy decydują się nie ujawniać danych dotyczących charakterystyki energetycznej (nie udało nam się uzyskać danych dotyczących 83 produktów ze 158 poddanych analizie). Gdyby ich wskaźniki efektywności były lepsze, producenci prawdopodobnie chętnie udostępnialiby swoje dane.

Dumping ekologiczny w najlepszym wydaniu

Praktyka ta jest podręcznikowym przykładem dumpingu środowiskowego. Jest ona legalna, ale najprawdopodobniej kraje importujące nie są nawet świadome, że otrzymują produkty niskiej jakości, których kraj eksportujący nie dopuszcza u siebie. Praktyka ta podważa zdolność kraju importującego do realizacji jego celów w zakresie ochrony środowiska i jest sprzeczna z interesem konsumentów.

Aby położyć kres tej sytuacji w Europie, UE musi ustanowić własne wymogi. Najlepiej, gdyby wymogi dotyczące wydajności i efektywności materiałowej były bardziej rygorystyczne niż te obowiązujące w kraju eksportującym (w tym przypadku w Chinach), lub przynajmniej zharmonizować wymogi dotyczące wydajności z wymogami chińskimi.

Ustalanie minimalnych wymagań dla wentylatorów nie jest nadzwyczajną praktyką: wiele innych krajów już je ma – Chiny nie są jedyne. Również w krajach takich jak Indie, Malezja i Wietnam obowiązują standardy MEPS dla wentylatorów. Kluczową przewagą konkurencyjną Europy jest ambicja środowiskowa, dlatego należy podjąć działania, aby nie pozostawać w tyle za innymi regionami.

Co może zrobić UE?

W chwili obecnej brak uwagi jest główną przeszkodą dla wprowadzenia limitów efektywności energetycznej wentylatorów w Europie. Regulacje dla wentylatorów są sprzężone z regulacjami dla klimatyzatorów, które są postrzegane jako znacznie ważniejszy produkt. Przykładowo, wentylatory zostały ledwie wspomniane podczas pierwszego etapu procesu przeglądu przepisów ekoprojektu dla wentylatorów i klimatyzatorów. Raport uzupełniający ostatecznie wykazał, że wentylatory powinny być traktowane jako szersza i bardziej złożona kategoria produktów niż początkowo sądzono.

Energooszczędne urządzenia są kluczem do zmniejszenia naszych rachunków za energię w czasach, gdy ceny gazu gwałtownie rosną. Bez odpowiednich regulacji w zakresie ekoprojektu nasze urządzenia nie są tak wydajne, jak mogłyby być, co skutkuje wyższymi rachunkami i niepotrzebną dodatkową emisją CO2. Oczekuje się, że sama polityka ekoprojektu i etykietowania energetycznego przyniesie około jednej trzeciej oszczędności potrzebnych do osiągnięcia unijnego celu redukcji emisji o 55 proc. do roku 2030.

Niestety, wentylatory nie są jedynym produktem pozbawionym odpowiednich regulacji. Komisja Europejska zwleka z opracowaniem zasad ekoprojektu i etykietowania energetycznego dla wielu innych produktów, głównie z powodu braku przydzielonych środków.

Według analizy przeprowadzonej przez ECOS i Europejskie Biuro Ochrony Środowiska (EEB) dla kampanii Coolproducts, opóźnienia w opracowywaniu polityki ekoprojektu i etykietowania energetycznego mogą spowodować 10 milionów ton (CO2eq) dodatkowych emisji do roku 2030. Odpowiada to 5 milionom samochodów na naszych drogach. Gdyby nie było tych opóźnień, konsumenci mogliby zaoszczędzić w sumie 40 miliardów euro na rachunkach za energię w latach 2020-2030.

Niezbyt efektywna lista TopTen energooszczędnych wentylatorów

Na ostatecznej liście Topten najlepszych wentylatorów dostępnych na rynku w 2021 roku znalazło się 120 modeli. Spośród tych produktów, 12 nie spełnia chińskich wymogów efektywności energetycznej. Oznacza to, że 12 z najlepiej działających modeli w Europie nie może być sprzedawanych w Chinach, ponieważ są one zbyt zanieczyszczające. Komisja musi działać już teraz – Unia Europejska nie może być wysypiskiem śmieci dla wentylatorów o niskiej sprawności.

Literatura

• China National Institute of Standardization. GB12021.9-2008 Minimum allowable values of energy efficiency and energy efficiency grades for AC electric fans
• EC (2008). Preparatory study on the environmental performance of residential room conditioning appliances (airco and ventilation): Study on comfort fans –final report.
• EC (2018). Review of Regulation 206/2012 and 626/2011: Air conditioners and comfort fans – Final version
• EC (2020). Review of Regulation 206/2012 and 626/2011 Air conditioners and comfort fans – Addendum regarding Comfort fans
• Topten.eu. Lista urządzeń – wentylatory
• Topten.eu. Kryteria wyboru dla wentylatorów
• UN Comtrade (2021). Data on Fans; table, floor, wall, window, ceiling, or roof fans, with a self-contained electric motor of an output not exceeding 125W

źródło informacji i tekstu: Kampania CoolProducts, informacja prasowa z dn. 03.12.2021